Sigorta Terimleri

A.

Abonman Poliçesi: Yangın ve Nakliyat-Yük sigortalarında, sigortalıya belirli bir dönem için otomatik sigorta güvencesi sağlayan poliçe türü.

 Acente: Belirli bir bölge veya iş türü itibariyle sigortacıyı temsil eden sigorta aracısı.

 Aile Gelir Sigortaları (Family Income Benefits): Sigortalı aile reisinin belirli bir tarihten önce ölmesi halinde, geride kalan aile fertlerine, önceden saptanmış bir tarihe kadar düzenli bir gelir sağlanmasını, daha sonra da bir toplu ödeme yapılmasını öngören Hayat Sigorta poliçesi türü.

 Aşkın Sigorta: Sigorta poliçesinde gösterilen sigorta bedelinin, sigorta konusunun değerinden daha fazla olması hali.

 Avarya: Gemi ve yükün uğradığı olağandışı zarar ziyan ile sefer sırasında yapılan olağanüstü masrafları tanımlayan Nakliyat sigortacılığı terimi.

 Azalan Süreli Sigorta: Sigorta bedelinin, poliçe süresi içinde her geçen yıl azalma gösterdiği Hayat Sigorta poliçesi türü.

 Azami İyi Niyet Prensibi: Sigortanın genel prensiplerinden olup, sigorta sözleşmesinin taraflarının gerek sözleşme yapılırken gerekse poliçenin devamı süresince ve hasar halindeki yükümlülüklerini ortaya koyar.

B.

 Bağlı Sigorta Şirketi: İşletmenin sigorta ihtiyacını temin eden, aynı sermaye grubuna ait sigorta şirketi.

 Bırakma Beyanı: Nakliyat sigortalarında, sigortalının, hükmi tam zıya halinde sigorta konusunu sigortacıya terk edeceğini ifade eden bildirimi.

 Bölüşmeli Reasürans Anlaşmaları: Reasürörün, sigorta poliçelerininprim ve hasarınabelirli bir oranda katıldığı reasürans anlaşmaları.

 Broker: Esas olarak sigorta teminatı satın almak isteyen kişinin danışmanı ve temsilcisi olan özel ve bağımsız profesyonel sigorta aracısı.

 Bütün Rizikolar (All Risks) Poliçeleri: Çeşitli sigorta branşlarında kullanılan ve istisna edilen hususlar dışındaki bütün rizikoları güvence altına alan poliçe tipi.

 Büyük Sayılar Kanunu: Eldeki riziko sayısı arttıkça,  hasar oranının, o olaya ilişkin genel hasar olasılığı yüzdesine daha çok yaklaşacağını öngören istatistik prensibi.

C.

 Cam Kırılması Sigortası: Pencere ve kapılardaki cam ve aynaların kazaen kırılmasını teminat altına alan sigorta türü.

 Cari Rizikolar Karşılığı: Belli bir tarih itibariyle devam eden rizikolara ilişkin olarak, sigortacı tarafından kazanılmamış primler karşılığını ifade eden miktar.

 Çifte Ödemeli Süre Sigortaları: Sigortalının belirli bir sürenin sonunda hayatta kalması halinde, kendisine sigortalı meblağın iki katının ödendiği Hayat Sigorta poliçesi türü.

 D.

 Dava- Say  Masrafları: Nakliyat sigortalarında, teminat altındaki bir zıyaı önleme ya da azaltma amacıyla sigortalı veya adamları tarafından yapılan makul masraflara verilen ad.

 Değişken (Mütemevviç) Sigortalar: Aynı sigortalıya ait çeşitli sigorta konularının tür, miktar ve yer bakımından değerlerinin ayrı ayrı belirlenememesi halinde, bunların tek bir sigorta bedeli ile ve tek bir poliçede teminat altına alınmasını öngören Yangın sigortacılığı uygulaması.

 Dispeç: Müşterek avaryaya giren zarar ve masrafların ilgili taraflar arasında paylaştırılması işlemi.

 Dolu Sigortaları: Dolunun tarla ve seralardaki ürüne vereceği zararın teminat altına alındığı sigorta türü.

 Dönüştürülebilir Süreli Sigorta (Convertible Term Assurance):  Sigortalıya poliçenin başlangıcından itibaren belirli bir süre içinde, Süreli Hayat poliçesini başka bir tip poliçeye dönüştürme olanağı tanıyan Hayat Sigorta poliçesi türü.

E.

 Eksedan Anlaşması: Rizikonun, sedanın saklama payını aşan bölümünün reasüröre devredildiği bölüşmeli reasürans türü.

 Eksik Sigorta: Sigorta poliçesinde gösterilen sigorta bedelinin, sigorta konusunun değerinden daha az olması hali.

 Emniyeti Suiistimal Sigortaları: İşverenin, yanında çalıştırdığı kişilerin kusur ve kötü niyetli hareketleri sonucu uğrayabileceği mali kayıplarını teminat altına alan sigorta türü.

 Entegral Muafiyet: Hasarın poliçedeki muafiyet tutarının üzerine çıktığında,tamamının ödenmesini öngören muafiyet türü.

 Esaslı Husus: Tedbirli bir sigortacının sigorta sözleşmesini kabul edip etmemesinde ya da öngöreceği koşul ve fiyatlarda etkili olabilecek her türlü bilgi ve maddi verileri ifade eder.

 Eski İçin Yeni Poliçeleri: Hasara uğrayan sigorta konusunun yerine yenisinin eskime-aşınma payı düşülmeden konulmasını öngören poliçeler.

F.

 Ferdi Kaza Sigortası: Bir kaza sonucu ortaya çıkan ölüm ve yaralanma hallerinde sigortalı ya da yakınlarının tazmin edilmesini amaçlayan sigorta türü.

 Filo Poliçesi: Aynı kişiye ait birden fazla motorlu aracı ya da tekneyi bir arada teminat altına alan poliçe türü.

 Fiziksel Riziko: Sigorta konusuna ilişkin, tehlikenin gerçekleşme olasılığı üzerinde etkin noktaları ifade eden riziko kavramı.

 Flotan Poliçe: Yük sigortalarında, başlangıçta belirlenen bir global bedelden hareketle, bu tutar sona erene kadar taşımalara güvence sağlayan bir poliçe türü.

G.

 Gerçek Rizikolar: Rizikoyla karşı karşıya olan kişinin herhangi bir kazanç beklentisinin olmadığı riziko türü.

  Gizli Karşılık: Sigorta şirketinin, mali değerlendirmelerinde muhafazakar bir yaklaşım izlemesinden doğan ve bilançodan algılanamayan bir karşılık kavramı.

H.

 Halefiyet ve Hakların Devri Prensibi: Sigortanın genel prensiplerinden olup, sigortacının, sigorta konusunun uğradığı zarardan ötürü sigortalıya ödemede bulunmasını takiben, yaptığı ödeme oranında sigortalının yerine geçmesini ve onun bütün haklarını devralmasını öngörür.

 Hasar Fazlası Anlaşması: Belirli bir miktarı geçen hasarların teminat altına alındığı, bölüşmeli olmayan reasürans türü.

 Hasar Maliyeti: Hasar Fazlası anlaşmalarının fiyatlandırılmasında kullanılan bir yöntem.

 Hasara Katılım Prensibi: Sigortanın genel prensiplerinden olup, aynı değerin, aynı tehlikelere karşı, aynı anda, aynı sigortalı menfaate ilişkin olarak birden fazla sigortacıya sigorta ettirilmiş olması halinde devreye girer ve sigortalının sigortadan alacağı zararın sigortacılar arasında bölüşümünü öngörür.

 Hasara Katılmama (Non- Contribution) Klozu: Başka bir sigorta poliçesinden aynı hasarla ilgili olarak tazminat alınması durumunda, yer aldığı poliçeden herhangi bir tazminat ödemesi yapılmayacağını öngören kloz.

 Havacılık Sigortaları: Hava aracının teknesi ile üçüncü kişilere karşı sorumluluğu teminat altına alan sigorta türü.

 Hayvan Hayat Sigortaları: Çiftlik ve kümes hayvanları ile yarış atları ve ev hayvanlarının kaza ya da hastalık sonucu ölümünü teminat altına alan sigorta türü.

 Hususi Avarya: Müşterek avarya dışında kalan ve bir kaza sonucu ortaya çıkan zarar ve masrafları ifade eden Nakliyat sigortacılığı terimi.

I.

 İhracat Kredi Sigortası: Uluslararası ticarette ihracatçının alacaklarını güvence altına almayı amaçlayan ve yürütülmesi genellikle Devlet veya özel bir kurum tarafından üstlenilen sigorta sistemi.

 İhtiyari Reasürans: Trete reasüransının aksine, her riziko için sedan ile reasürör arasında ayrı ayrı varılacak anlaşmaya uygun olarak yapılan reasürans devri.

 İnşaat (Bütün Rizikolar) Sigortaları: Yapılan bir inşaatın teminat altına alınmasını amaçlayan sigorta türü.

İşyeri Sorumluluğu Sigortası: Bir işletmenin faaliyetinden doğabilecek hukuksal sorumluluğu teminat altına alan Üçüncü Şahıs sorumluluk sigortası türü.

K.

 Kapsamlı (Comprehensive) Kara Taşıtları Poliçesi: Kara taşıtları, kasko ve mali sorumluluk teminatlarını bir araya getiren ve ayrıca ferdi kaza, tıbbi masraflar ve kişisel eşyalar için de güvence sağlayan bir poliçe türü.

 Kar Kaybı Sigortası: Bir işletmenin gerçekleşen bir riziko sonucu yoksun kaldığı karı ve yaptığı bazı ek masrafları teminat altına alan sigorta türü.

Karşılıklı İş Alış Verişi: Sedanın, devrettiği işlere karşılık reasürörden iş alması.

Kendi Kendini Sigorta: Bir işletmenin karşı karşıya bulunduğu rizikoların dahili sigorta fonu oluşturularak karşılanması yöntemi.

 Kısmi Kasko Poliçesi: Motorlu kara taşıt aracının sadece yanmasını ve çalınmasını temin eden bir poliçe türü.

 Kira Kaybı Sigortaları: Sigortalanabilir menfaat ilişkisine göre, kiracı ya da ev sahibinin kira kaybını teminat altına alan Yangın Sigortası türü.

 Kişisel Sorumluluk Sigortası: Bireylerin, günlük yaşamda, çeşitli nedenlerden ötürü doğabilecek sorumluluklarını temin eden Üçüncü Şahıs Sorumluluk Sigortası türü.

 Konut/ İşyeri Paket Poliçeleri: Konut ya da işyeri sahibinin karşı karşıya kalabileceği çeşitli tehlikeleri tek bir poliçe altında temin eden sigortacılık uygulaması.

 Koruma ve Tazmin Kulüpleri: Donatanların gemilerine bağlı olarak ortaya çıkan çeşitli sorumluluklarının büyük bir bölümünü teminat altına alan kuruluşlar.

 Kotpar Anlaşması: Reasüröre, her poliçeden, önceden saptanmış belirli bir limit dahilinde ve sabit bir orana göre devir yapılmasına olanak veren bölüşmeli reasürans türü.

 Kredi Sigortaları: Satıcının, müşterilerinin iflası ya da ödeme güçlüğü içine düşmeleri sonucu borçlarını ödeyememeleri nedeniyle uğrayabileceği mali kayıpları temin eden sigorta türü.

 Kurtarma- Yardım Masrafları: Nakliyat sigortalarında, sigorta konusunu kurtarmak için üçüncü kişiler tarafından yapılan masrafları ifade eder.

 L.

 Lloyd’s: Üyesi sigortacıları bünyesinde örgütleyen uluslararası bir sigorta piyasası ve gemicilik bilgilenme merkezi.

 Lütuf (Ex- Gratia) Hasar Ödemesi: Sigortacı açısından yasal bir zorunluluk olmamasına ve sorumluluk da kabul edilmemesine karşın hasarın ödenmesi hali.

M.

 Makine Montaj (Bütün Rizikolar) Sigortaları: Makine ve donanımın montajına ilişkin rizikoları teminat altına alan sigorta türü.

 Mesleki Sorumluluk Sigortası: Çeşitli meslek sahiplerinin mesleklerini icra ederken verebilecekleri zarardan doğabilecek sorumluluğu temin eden Üçüncü Şahıs Sorumluluk Sigortası türü.

 Meydana Gelmiş Ancak Bildirilmemiş Hasar Karşılığı: Sigortacının hasardan geç haberdar olması tehlikesine karşı ayrılan yedek.

 Moral Riziko: Sigortalının tutum ve alışkanlıkları ile ilgili riziko kavramı.

 Muafiyet: Tazminatın ödenmesi sırasında, söz konusu hasarın sigortalının üzerinde kalan bölümü.

 Muallak Hasarlar Karşılığı: Sigortacının yıl sonu itibariyle henüz tasfiye edilmemiş bulunan hasarları için ayrılan yedek.

 Mutabakatlı Değer Poliçeleri: Sigorta konusunun değerinin, sigorta sözleşmesinin başlangıcında, taraflar arasında ortaklaşa belirlendiği poliçeler.

 Mühendislik Sigortaları: Çeşitli makine ve tesisler için vinç, asansör, elektrik donanımı, bilgisayar vb. ‘nin sigorta güvencesi altına alınmasını sağlayan sigorta türü.

 Müşterek Avarya: Bile bile katlanılan zarar ve masrafın gemi, yük vb. menfaatler arasında paylaşılmasını öngören denizcilik terimi.

N.

 Navlun: Deniz yoluyla taşıma ücreti.

O.

 Olağandışı Karşılık: Sigortacının, büyük doğal afetler meydana geldiğinde mali bakımdan sarsıntıya uğramamak için ayırdığı yedek.

 Oran Kuralı: Eksik sigorta halinde, bazı sigorta türlerinde, kısmi hasarlara ilişkin tazminat ödemelerinde sigorta bedelinin sigorta değerine olan oranı dahilinde bir indirim yapılması.

 Ortak Hayat Poliçeleri: Birden fazla kişinin yaşamı ile ilgili olan ve ödemenin, poliçedeki kişiler arasından ilk öleni takiben ya da kalan son kişinin ölümünden sonra yapıldığı Hayat Sigortası poliçeleri.

 Otomatik Reasürans Anlaşmaları (Trete Reasüransı): Başlangıçta saptanan koşullar çerçevesinde reasürörün sedana belirli bir süre için otomatik teminat sağladığı anlaşmalar.

 Özel Rizikolar: Sınırlı sayıda bireyi etkileyen münferit olaylar biçiminde ortaya çıkan riziko türü.

P.

 Pool Anlaşmaları: Verilen teminatın tamamen ya da kısmen üye şirketler tarafından ortaklaşa paylaşıldığı sigorta ve reasürans düzenlemeleri.

 Prodüktör: Sigortacı ya da sigorta ettirene bağlı olmaksızın poliçenin düzenlenmesine yardımcı olan sigorta aracısı.

R.

 Reasürans: Sigortacının, üstlendiği sorumluluğun bir kısmını veya tamamını, diğer bir sigortacıya devretmesi.

 Reasürans Komisyonu: Sedan şirketin, istihsal giderleriyle bir kısım genel masraflarının karşılanması amacıyla, reasüröre devrettiği prim tutarı üzerinden aldığı komisyon.

 Reasürör: Poliçeden doğan sorumluluğun bir kısmını, sedandan reasürans yoluyla devralan şirket.

 Retrosesyon: Reasürans yoluyla devralınan sorumluluğun kısmen veya tamamen başka bir şirkete devredilmesi.

 Riziko: Zararın olası nedeni, tehlike./ Tehlikenin gerçekleşme olasılığı./ Tehlike altındaki nesne ya da kişi.

 Riziko Yönetimi: Bir işletmeyi tehdit eden rizikoların belirlenip denetim altına alınması işlemi.

S.

 Saklama Payı (Konservasyon): Sigorta şirketinin, üstlendiği teminat üzerinden herhangi bir reasüransa başvurmaksızın, kendi üzerinde tuttuğu kısım.

 Satın Alma (İştira) Değeri: Hayat sigortalarında, sigortalının poliçenin bağıtlanmasından belirli bir süre sonra poliçeyi feshederek, daha önce ödediği primler ile bunlara ilişkin gelir payından geri alabileceği bölümü.

 Sedan Şirket: Sigortalıya karşı üstlendiği sigortanın bir kısmını veya tamamını reasürans yoluyla devreden şirket.

 Sendika: Lloyd’s üyesi sigortacıların bir araya gelerek oluşturdukları iş kabul grupları.

 Sesyon (Devir): Sedan şirketin reasürans konusu yaptığı kısım veya miktar.

 Sınai Hayat Sigortaları: Daha çok düşük gelir gruplarına yönelik, sigorta bedeli ve priminin çok düşük olduğu Hayat Sigortası türü.

 Sigorta Ombudsman Büroları: Özellikle “bireye ilişkin sigortalar”a ait anlaşmazlıkların çözümünde görev alan kuruluşlar.

 Sigortacı: Sigorta teminatını sigortalıya taahhüt eden ve sigortalı cephesinden sorumluluğun tamamını üstlenen sigorta şirketi.

 Sigortalanabilir Menfaat Prensibi: Sigortanın genel prensiplerinden olup, poliçe sahibi ile sigorta konusu arasındaki meşru bir mali ilişkiden doğan sigorta ettirme hakkını ifade eder.

 Sigortanın Genel Prensipleri: Sigorta sözleşmesini düzenleyen ve bu sözleşmenin değerlendirilmesinde esas alınan prensipler.

 Spekülatif Rizikolar: Hem kayıp hem de kazanç beklentisi olan riziko türü.

 Süre ve/veya Ölüme Bağlı Sigortalar: Sigortalı bedelin, sigortalı kişinin belirli bir yaşa varması ya da bu arada ölümü halinde ödenmesinin öngörüldüğü Hayat Sigortası türü.

 Süreli Sigortalar: Sigorta poliçesinin belirli bir süre için düzenlediği ve sigortacının tazminat yükümlülüğünün ancak sigortalının bu süre içinde ölmesi halinde doğduğu Hayat Sigortası türü.

T.

 Tahkim: Sigorta sözleşmesine ilişkin anlaşmazlıklarda bağımsız bir hakeme başvurulması durumu.

 Tam Zıya: Sigorta konusunun tamamen zıyaa uğramasını ifade eden sigortacılık terimi.

 Tamir: Hasar gören sigorta konusunun sigortacı tarafından onarımını öngören bir tazminat ödeme biçimi.

 Tazminat Prensibi: Sigortanın genel prensiplerinden olup, sigortalıyı hasardan hemen önceki konumuna getirmeyi ve sigortalının rizikonun gerçekleşmesi nedeniyle kar sağlamasına engel olmayı amaçlar.

 Tehlike Payı (Riziko Primi): Sigorta primini oluşturan unsurlardan biri olup, o sigorta dalındaki hasar oranını ifade eder.

 Teklif Formu: Sigorta yaptırmak isteyen bir kimsenin doldurarak sigortacıya verdiği ve yaptıracağı sigorta ile ilgili bilgileri içeren belge.

 Temel Rizikolar: Geniş kitleleri etkileyen ve daha çok katastrofik nitelikli olan riziko türü.

 Tenzili Muafiyet: Hasarın poliçede öngörülen muafiyet tutarını aşan bölümünün ödendiği muafiyet türü.

 Trafik Garanti Fonu (Motorlu Taşıt Bürosu): Kara Taşıtları Mali Sorumluluk sigortasının bulunmaması ya da yetersiz kalması nedeniyle mağdur duruma düşen trafik kazası kurbanlarının güvence altına alınmasını amaçlayan düzenleme.

U.

 Üçüncü Şahıs Sorumluluk Sigortası: Kişilerin üçüncü şahıslara karşı hukuken sorumlu duruma düşmeleri halinde koruma sağlayan sigorta türü.

 Ürün Sorumluluğu Sigortası: İşyerinin, üretilen ya da satılan ürün nedeniyle karşıkarşıyakalabileceği sorumluluğu güvence altına alan Üçüncü Şahıs Sorumluluk Sigortası türü.

Y.

 Yakın Neden Prensibi: Sigortanın genel prensiplerinden olup, etki bakımından hasara en yakın nedeni ifade eder.

 Yaşam Boyu Sigortalar: Sigortalının ölümü halinde ödeme yapılmasını öngören Hayat Sigortası türü.

 Yenileme: Hasara uğrayan sigorta konusunun eski haline getirilmesini öngören bir tazminat ödeme biçimi.

 Yenileme Sigortaları: Hasar ödemelerinde “eskime ve yıpranma payı”nın düşülmediği bir Yangın sigortacılığı uygulaması.

 Yerine Koyma: Hasara uğrayan sigorta konusunun yenisi ile değiştirilmesini öngören bir tazminat ödeme biçimi.

Yeşil Kart: Zorunlu Kara Taşıtları Mali Sorumluluk sigortasına uluslararası bir nitelik kazandıran sigerta.

 Yıllık Gelir Esaslı Sigortalar (Annuities): Sigortacının, toplu bir meblağ ödenmesine karşılık, belirli bir süre ya da yaşam boyu ilgili kişiye yıllık bir ödemede bulunduğu Hayat Sigortası türü.

 Yük Sigortası (Emtia Sigortası): Bir yerden deniz, kara, hava ya da demiryoluyla başka bir yere taşınan malları çeşitli rizikolara karşı güvence altına alan sigorta türü.

 Yükümlülük Karşılama Yeterliliği: Sigorta şirketinin varlıklarının yükümlülüklerini karşılayabilecek düzeyde olup olmadığını belirleyen ölçüt.

Z.

 Zeyilname: Mevcut sigorta poliçesine ek olarak düzenlenen ve riziko ya da poliçe koşullarına ilişkin değişiklikleri gösteren belge.